نسوزهای شکل دار بر اساس نوع به چهار دسته کلی تقسیمبندی میشوند که آشنایی کلی با خصوصیات و ویژگیهای این آجرها میتواند در انتخاب آجر مورد نیاز کمک شایانی کند.
آجر نسوز سیلیسی
آجرنسوز سیلیسی متداولترین نوع دیرگداز اسیدی است که ماده اولیه اصلی تشکیل دهنده آن، کوارتزیت یا سنگهای سیلیسی نسوز است. این آجرها به دلیل خاصیت دیرگدازی بالای خود با محیطهای کاری با دمای بالا تطابق خوبی دارند و تا دماهایی تقریباً نزدیک به نقطه ذوب خود دارای استحکام مکانیکی و صلبیت بالا هستند. همچنین قابلیت مقاومت در برابر گرد و غبار، دودهها و سربارههای اسیدی دارند. از دیگر خواص مهم آجرهای سیلیسی میتوان به ثبات ابعادی در دماهای بالا و عدم پوسته شدن اشاره کرد
آجر نسوز قلیایی (منیزیتی)
آجرهای نسوز قلیایی، دیرگدازهایی بر پایه منیزیت (MgO) هستند. واژه دیرگداز قلیایی به مواد دیرگدازی اشاره دارد که اساساً از اکسیدهای غیر اسیدی تشکیل شده باشند. دیرگداز قلیایی در دماهای بسیار بالا مقاومت خوبی در برابر خوردگی شیمیایی سرباره، اکسید مایع یا جامد و گرد و خاک و دوده از خود بروز میدهد. آجرهای نسوز قلیایی با مقاومت نسبت به سربارههای قلیایی و آسیبپذیری کم نسبت به اکسید آهن و مواد قلیایی، کاربرد زیادی در صنایع فولاد و شیشه دارند.
آجر نسوز آلومینی
آجرهای نسوز آلومینی به دیرگدازهایی گفته میشود که دارای درصد بالایی از Al2O3 باشند. با افزایش درصد آلومینا، خواص حرارتی و مکانیکی آجر بهبود یافته و انتخاب نوع آن برای کورههای مختلف بر اساس این ویژگی صورت میپذیرد. ماده اولیه تشکیلدهنده این آجرها شامل محدوده وسیعی از کانیهای طبیعی یا مصنوعی از جمله بوکسیت، شاموت، کوراندوم، آندالوزیت، سیلیمانیت و کیانیت است.
آجر نسوز شاموتی (آلومینوسیلیکاتی)
این آجرها پر مصرفترین نوع آجرنسوز صنعتی هستند که ماده اصلی تشکیلدهنده آنها خاکهای نسوز آلومینو سیلیکاتی کلسینه شده (شاموت) است. آجر شاموتی هدایت حرارتی و انبساط حرارتی پایینی دارد و به علت ارزانی و فراوانی مواد اولیه و همچنین سادگی روش تولید، یکی از آجرهای نسوز صنعتی پرکاربرد میباشد.